Keuzes bij afstandsonderwijs
Uit de gesprekken die we voeren met scholen komen enkele benaderingen nadrukkelijk naar voren. We hebben deze beschreven in de vorm van scenario’s. Je hoeft als school niet voor één scenario te kiezen, maar door elementen van de verschillende scenario’s te gebruiken kom je tot een mix die jouw school het beste past. Ook hebben we praktijkvoorbeelden beschreven in casussen.
Keuze 1: het lesrooster centraal en daarop variëren
- De meeste scholen werken met een jaarrooster en ingeplande lessen door vakdocenten. Ze volgen zoveel mogelijk het rooster en doen daarop aanpassingen. De helft van de leerlingen gaat bijvoorbeeld naar school. Digitale lessen gaan door.
- Centrale uitleg- en instructiemomenten worden tegelijk fysiek en online aangeboden. De lessen worden opgenomen zodat leerlingen deze steeds kunnen raadplegen.
- De hybride situatie wordt ingevuld met een videostream. Kijk voor meer informatie bij synchroon lesgeven.
- Aan het eind van de instructiemomenten in de les verstrekt de docent de opdrachten.
Deze opdrachten worden SMART geformuleerd: wat moet ik leren, waarom, hoe, et cetera. De leerlingen kunnen zowel thuis als op school aan de opdrachten werken.
- Er wordt nog steeds getoetst. Bij het opgeven van een toets vermeldt de docent concreet welk type kennis hij wil toetsen. Zijn het reproductievragen (die het meest fraudegevoelig zijn) of toepassingsvragen? Een formatieve aanpak is mogelijk omdat de hybride situatie zich goed leent voor korte mondelinge toetsmomenten. Zie ook de richtlijnen en tips voor online toetsen.
- Mentoren en klassenleerkrachten houden persoonlijk of in groepsmomenten contact met leerlingen om verdere begeleiding bij het werk te bieden. De ene school laat deze momenten juist fysiek in de school plaatsvinden, de andere school kiest voor online. Ze kijken daarbij ook naar de leerlingen die het meest zijn gebaat bij begeleiding op school.
Keuze 2: het leerdoel centraal – werken met de studieplanner
In deze variant bieden scholen delen uit de klassieke les apart aan: instructie, werken aan opdrachten in verschillende werkvormen (project, samenwerking, onderzoek, et cetera), toetsen en afsluiting.
Bij deze keuze is een zo gedetailleerd mogelijk overzicht van opdrachten en het programma voor toetsing en afsluiting van belang. Dit overzicht wordt aan het begin van het jaar gemaakt en is altijd te raadplegen door leerlingen.
De overzichten zijn er in veel varianten: studiewijzers, werkplanners, weekplanners, leerdoeloverzichten of rubrics. Veel scholen hebben er al digitale versies van.
Hoe gedetailleerder deze planners zijn, met opdrachten en vormen van toetsing en toetsingsmomenten, des te beter bewijzen ze nu hun nut om tot organisatie van hybride onderwijs te komen. Leerlingen zijn dan immers al bekend met het antwoord op de vraag: wat weet je en wat kun je aan het eind van deze periode?
- Vanuit de werkplanners weten leerlingen steeds wat ze kunnen doen.
- Instructies zijn kort, worden ingepland, indien nodig voor heel grote groepen en online. De instructie wordt opgenomen zodat leerlingen deze steeds kunnen raadplegen.
- Leerlingen kennen de opdrachten die ze moeten doen en voeren deze voor of na instructie thuis uit.
- Fysieke ontmoetingen in de school zijn bedoeld voor gesprekken met de coach of mentor of om in aanwezigheid van leraren te werken aan de opdrachten. Soms is er een inschrijfsysteem voor de planning.
Keuze 3: les op afstand structureel inzetten en begeleiding op school waar nodig
Sommige scholen kiezen ervoor om ook na de pandemie afstandsonderwijs te blijven inzetten, bijvoorbeeld voor thuiszittende of zieke leerlingen.
Let op: dit scenario sluit niet aan bij het sectorplan covid-19 in het onderwijs en dient daarom alleen ter inspiratie.
- De fysieke school is in dit scenario de plek voor alleen die leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben of die toetsen moeten maken.
- Het fysieke onderwijs wordt vooral besteed aan mentoruren, waarin leerlingen extra begeleiding kunnen krijgen.
- Ook de (summatieve) toetsen worden op school gepland.
Bronnen
Deze pagina is gebaseerd op gesprekken met:
- Jeroen van Grunsven (adviseur Schoolinfo)
- Florentine Dijksma (adviseur Lucas Onderwijs)
- Selma Klinkhamer (directeur vmbo Boor)