Kansengelijkheid
Welke invloed heeft afstandsonderwijs op de kansengelijkheid onder leerlingen? Hoe speelt hun achtergrond mee in de ontwikkeling van vaardigheden?
Verschil in ondersteuning door ouders
De Universiteit van Amsterdam deed onderzoek naar de effecten van onderwijs op afstand op sociale ongelijkheid en onderwijsresultaten. Uit de tussentijdse rapportage blijkt dat er grote variatie is in de mate waarin ouders zich bekwaam genoeg voelen om hun kinderen te helpen bij het schoolwerk. Ook blijkt dat leerlingen niet altijd beschikking hebben over een laptop of tablet om mee te werken. Dit onderzoek draagt de titel Ongelijkheid in thuisonderwijs tijdens de coronacrisis in Nederland en geeft inzicht in de ervaringen en verschillen daarin van leerlingen van verschillende leeftijden en onderwijsniveaus (in po en vo) met het thuisonderwijs. Het focust op de mate van ondersteuning van ouders van verschillende opleidingsniveaus. In een later stadium kunnen deze gegevens gekoppeld kunnen worden aan data over leerwinst.
Een aantal conclusies uit het onderzoek:
- Kinderen maken zich meer zorgen door de crisis.
- Een aantal leerlingen geeft aan meer eenzaam te zijn (1 op de 5 in zowel het primair als voortgezet onderwijs).
- Scholen moeten nu goed in kaart brengen welke leerlingen het thuis moeilijk hebben gehad en ervoor zorgen dat deze kinderen extra ondersteuning krijgen op het moment dat er weer een schoolsluiting komt.
- Een meer algemene les is om kinderen actief op te zoeken. Veel scholen deden dit, maar niet allemaal.
Achtergrond is gerelateerd aan digitale vaardigheid
Van de Werfhorst, Kessenich en Geven (Universiteit van Amsterdam), deden wereldwijd onderzoek naar ongelijkheden in de mate waarin leerlingen en scholen digitaal waren voorbereid op de gevolgen van de pandemie. Ze gebruikten daarvoor data uit meer dan 50 landen. Uit hun analyse komt naar voren dat de achtergrond van leerlingen duidelijk gerelateerd is aan hun digitale vaardigheden. Ook bestaan er in veel landen verschillen tussen scholen als het gaat om digitale infrastructuur en ict-vaardigheden van het personeel.
Effectief verloren leertijd inhalen
Het Kohnstamm instituut heeft een nuttig overzicht van wat we weten uit onderzoek naar het effect van zomerscholen en verlengde schooltijd op het inhalen van achterstanden.
Onderzoeksinstituut LEARN! inventariseerde in opdracht van NRO en OCW welke ondersteuning scholen inzetten en bracht de verwachte effectiviteit daarvan in kaart. Scholen kiezen vooral voor:
- Verlengde schooldagen
- Ondersteuning onder schooluren
- Vakantiescholen voor leerlingen met een taal- of rekenachterstand
De onderzoekers doken ook in de wetenschappelijke literatuur. Daaruit blijkt dat werkzame elementen van ondersteuningsprogramma’s grofweg dezelfde zijn:
- het aantal uren onderwijs per leerling
- deelname van de doelgroep (dus samenwerking met ouders en leerlingen stimuleren)
- inhoud en structuur van het programma
- betrokkenheid van een gekwalificeerde leerkracht
- groepsgrootte
- aansluiting op het reguliere curriculum
- instructie in de klas
In hun compacte verslag beschrijven de onderzoekers van LEARN! 9 categorieën interventies die op dit moment in Nederland ingezet worden: remedial teaching, aanvullende ondersteunende materialen (adaptieve online programma’s), vakantiescholen, versterken van ouderbetrokkenheid, ondersteuning onder schooltijd, leerkrachtprofessionalisering en een-op-eenbegeleiding.